Chữ đi với người. Người đi với đạo

Có người nói với tôi: “Chữ tôi chưa đẹp, nhưng tôi có tâm.”
Tôi gật đầu. Vì ai cũng cần được khích lệ khi mới bắt đầu.
Nhưng tôi cũng nhẹ nhàng bảo:
Tâm tốt, chữ chưa đẹp – vẫn cần học thêm.
Vì chữ không chỉ để ngắm. Chữ để nuôi mình, để trao người, để làm sáng đạo.
Tâm tốt mà chữ cẩu thả – chưa hẳn là người đi xa được trong con đường chữ.

Sống sâu, sẽ hiểu: chữ đẹp không phải là hoa lá bên ngoài, mà là kết quả của một nội lực.
Chữ tự nhiên là chữ thấm nhuần.
Muốn viết tự nhiên, phải đi qua con đường học viết đúng, viết đẹp – rồi mới dám viết thoáng, viết theo khí, viết theo mạch chảy.
Không luyện căn cơ mà đòi viết phóng tay, chẳng khác nào thổi sáo khi chưa biết nốt nhạc.

Người có đạo, có tâm – chữ sẽ đẹp dần theo năm tháng.
Còn người chưa dưỡng tâm, chỉ chăm chăm cho chữ đẹp – sớm muộn cũng trở thành người viết thuê cho cái đẹp, mà không hay.

Người thưởng lãm chữ cũng nên giữ một tấm lòng tĩnh lặng.
Chớ vội chê nét xấu, đừng quá mê nét cầu kỳ.
Có chữ chưa đẹp, nhưng nói được một điều sâu – ta đã được học rồi.
Ấy là “y pháp, bất y nhân” – hãy nghe điều đúng, đừng vội chấp vào ai nói.

Người viết nên biết tự thẹn.
Người xem nên giữ lòng khiêm cung.
Để mỗi cuộc gặp gỡ giữa chữ và người – là một dịp nuôi dưỡng.

Vì rốt cùng… chữ là biểu hiện của người, mà người – nếu sống đúng – sẽ đi cùng đạo.
Chữ đi với người. Người đi với đạo.
Ngẫm vậy, thì dù viết – hay xem – cũng là đang học sống lại cho sâu hơn một chút.

-Lão Trọc